سه پرسپكتيو

تقارن تناسب پيمون

فضا هاي پر و خالي در پلان ونما

مواد ومصالح

بررسی مواد و مصالح به کار رفته در بنا:
با توجه به آنچه که از بنا بر می آید مصالح به کاررفته در بنا شامل
درپی: آهک که بصورت شفه آهک کار شده و درصد آن بر ما روشن نیست این کار مستلزم نمونه برداری از پی و بردن آن به آزمایشگاه میباشد
در دیوار چینی ها: آجر با اندازه های یکسان 25*25*5 سانتیمتر کار شده است. ملات به کار رفته در اینجا گل از خاک محل میباشد بدون دانه بندی ودر بند کشی ها از ماسه گچ استفاده شده است و جهت استحکام بیشتر به احتمال زیاد شیره آهک به آن افزوده اند.
در گنبد زدن طاق ها که طاق ها همه رومی کار شده اند از ملات گچ خاک استفاده شده است.
فرش پشت بام و روی گنبد نیز با آجر های 20*20*5 و از نوع آجرهای جوش کوره بوده است.
اما مطلبی که در اینجا لازم به توضیح است آن است که در طی مرمت هایی که در بنا صورت گرفته از مصالح مختلف استفاده شده است که نوع آنها در بنا فرق میکند از جمله اندازه آجرها این اندازه های مختلف در بخش مرمت های انجام شده به وضوح دیده میشود.

پلان ونما ها

تعيين حريم

تعیین حریم بنا:
1- تععین حریم منظری : این کار بر اساس ارتفاع بنا میباشد چنانکه میدانیم در کنار یک بنای تاریخی نباید ساختمانهایی با ارتفاع زیاد احداث شوند که بر بنا سایه اندازی داشته باشند. فاصله ساخت این بنا ها باید متناسب با ارتفاع بنا باشد به عبارتی دیگر اگر خواسته باشیم بناهایی با ارتفاع زیاد در کنار بنای تاریخی بسازیم باید فاصله مناسب را رعایت کنیم همچنین ما حق نداریم در کنار یک اثر تاریخی بنایی با سبک جدید بسازیم و حتی الامکان در صورت ساخت چنین بتایی باید نمای بنای ما با نمای بنای تاریخی هم خوانی داشته باشد.
به طوری که میدانیم و از نوشه های تاریخی بر می آید مصلا دارای محوطه بزرگی بوده است این محوطه خود یک حریم برای مصلا به شمار میرود که در مصلا رعایت شده است اما در طرف جنوب با خیابان کشی به این حریم تجاوز شده است. این خیابان هیچ گونه دسترسی برای مصلا به شمار نمی رود بلکه دسترسی به بنای مصلا از طرف شمال میباشد.
از طرف دیگر درخت کاری هایی که در محوطه انجام شده چون از درختانی است که در ارتفاع بسیار بلند میباشند به حریم منظری بنا تجاوز کرده است. به جای این درختان میتوان از درخت های کم قمت تری مثل توت استفاده کرد.
2- تععین حریم فنی: حریم فنی اثر نیز از دو وادی مورد تجاوز قرار گرفنه است اول اینکه با ایجاد کانال که هدف از آن دفع رطوبت احتمالی حاصل از باغچه و محوطه سازی می باشد به سیستم پی لغزشی در مصلا تجاوز شده است. دوم اینکه با احداث باغچه و درختکاری و آبیاری نادرست آن باعث رسیدن رطوبت به بنا شده ایم.
درخت کاری ها در بنا باید با فاصله مناسب باشد تا هم از ریشه دواندن آنها در پی جلوگیری به عمل آید و هم اینکه با آبیاری آنان باعث رسیدن به پی نشویم و یا برای باغچه هایی که احتیاج به آبیاری زیاد دارد عایق تعریف کنیم . عایق کاری ها باید با کندن کانال و دیوارچینی و عایق آن در اطراف باغچه ها باشد.

مورد دیگری را که در اینجا مد نظر داشت احترام به گذشته بنا است. به طوری که میدانیم مصلا در قدیم در خارج شهر و در جایی به دور از سر و صدا و همهمه بوده است. ولی هم اکنون با خیابان کشی هایی به یکباره یک محیط شلوغ را به یک محیط خلوت وارد کرده ایم ؟!

سبك شناسي

سبك شناسي:
پلان اين بنا شباهت بسيار زيادي به چهارطاقي هاي گذشته همچون چهار طاقي نياسر دارد . حتي روش سوار كردن گنبد روي پلان مربع شبيه آتشكده نياسر ميباشد. دو برج در طرفين بنا نقش خنثي كردن نيروي حاصله از طاق ايوان را ايفا ميكند همچنين دسترسي به طبقه اول و گنبد از داخل راه پله هايي كه به صورت گردان در داخل اين دو برج تعبيه شده اند انجام ميگيرد.
بنا را به دوره سربداران نسبت ميدهند كه سبك آذري اول را شامل ميشود اما اين بنا ويژگي هاي سبك رازي را نيز داراست و از جهاتي آنرا از سبك آذري دور ميكند. و آن اينكه گنبد هاي سبك آذري داراي ساقه هاي بلند ميباشد در حالي كه اين گنبد اين چنين نيست ولي يكي شدن تزيينات با سازه از ويژگي هاي دوره آذري است كه در اينجا به صورت آجرچيني خفته راسته در گنبد نمايان است كه هم سازه و هم تزيين است.طرح گنبد بي شباهت به گنبد خواجه نظام الملك مسجد جامع اصفهان نيست (مربوط به دورهسبك رازي)

روند شتاب در ساختمان سازي و بهره گيري از پيمون بندي واستفاده از عناصر يكسان(كاربندي در سازه وآرايه)براي بدست آوردن دستاورد هاي باندام و سازوار نيز كه در مصلا ديده ميشود از ويژگيهاي سبك آذري است

.